Op 11 juli 2020 was het precies 25 jaar geleden dat de genocide in Srebrenica zich voltrok. Meer dan 8.000 Bosnische Moslimmannen en jongens werden vermoord, het Nederlandse VN-bataljon Dutchbat hoorde hen te beschermen. Het is de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Srebrenica is Nederlandse geschiedenis is een campagne die aandacht vraagt voor de Srebrenica genocide, de rol van Nederland en de 25-jarige herdenking hiervan in Nederland.
Wat gebeurde er precies in Srebrenica en op welke manier was Nederland daarbij betrokken? Het is een vraag waar steeds minder mensen een antwoord op weten. Tegelijkertijd is de Nederlandse staat voor 10% aansprakelijk gesteld. Het internationaal gerechtshof heeft bevestigd dat er sprake was van genocide. Maar waarom is er dan nog geen monument in Nederland om deze tragedie te herdenken? Waarom wordt er over deze gefaalde Dutchbat missie niet uitgebreid onderwezen?
Collectief Bosnian Girl wil het bewustzijn en nadenken over deze geschiedenis in verschillende publieke domeinen van de Nederlandse samenleving structureel verankeren. De campagne Srebrenica is Nederlandse Geschiedenis wil de volgende doelen verwezenlijken:
- De genocide krijgt meer aandacht in het Nederlandse onderwijs en wordt daarbij op inclusieve wijze onderwezen.
- Een permanent nationaal monument in Den Haag waar alle burgers kunnen herdenken.
- Structurele financiering vanuit de overheid voor de herdenking.
De campagne blijft actief totdat de doelstellingen zijn behaald.
Lees hier het volledige manifest
Onderschrijf je deze doelen?
Nationalistische (Bosnisch-)Servische (para)militairen vermoordden in slechts enkele dagen 8.372 Bosnische moslimmannen en -jongens, terwijl het Nederlandse VN-Bataljon Dutchbat deze door de Verenigde Naties verklaarde ‘veilige enclave’ hoorde te beschermen. Om beter te begrijpen hoe dat heeft kunnen plaatsvinden, een selectie van relevante artikelen:
‘Wat gebeurde er in Srebrenica?’ – NPO Focus
De genocide in Srebrenica behoort tot de zwartste bladzijden van de recente Europese én Nederlandse geschiedenis. Hoe kon het dat de moslims in deze kleine stad ten prooi vielen aan moordzuchtige nationalisten? En wat was de rol van Nederland?
‘Hangt gerechigheid af van mijn leven?’ – Vrij Nederland
Hij heeft al twaalf jaar aan rechtszittingen en meer dan vijfentwintig reizen naar Nederland achter de rug. Hasan Nuhanović wil de Dutchbat-leiding aanklagen wegens medeplichtigheid aan genocide. ‘Er is geen communicatie tussen de Nederlandse staat en mij.’
‘Ik begon te huilen, ik kon niet ophouden.’ – Volkskrant
Voor velen in de omgeving van Srebrenica is de val van de door Nederlanders bewaakte enclave in juli 1995 nog dagelijkse realiteit.
‘Srebrenica raak je nooit meer kwijt’ – NRC
De last van het verleden wordt nog steeds zwaarder voor de veteranen van Dutchbat III, die aanwezig waren bij de val van de enclave. Drie van hen vertellen over herinneringen en trauma’s. “Ik sliep niet, omdat ik bang was dat ik niet meer wakker zou worden.”
Srebrenica-uitspraak van Hoge Raad is uniek – NRC
5 vragen over uitspraak Hoge Raad. De uitspraak van de Hoge Raad dat Nederland deels verantwoordelijk is voor de dood van 350 moslimmannen in Srebrenica is uniek, want slechts zelden worden staten verantwoordelijk gehouden voor acties van militairen in VN-vredesmissies.
>>>tekst artikel in pdf
Wie gaf het bevel? – de Groene Amsterdammer
De rol van Nederland bij het opgeven van de enclave Srebrenica, deze zomer twintig jaar geleden, is groter dan tot nu toe werd verondersteld. Het besluit om de moslimbevolking te evacueren en Dutchbat terug te trekken is genomen buiten de VN-top om. Het opperbevel van de VN schaarde zich mede op aandringen van Nederland pas later achter deze beslissing. Oud-minister Jan Pronk: ‘We hebben de mensen van Srebrenica verraden.’
Stop de mystificatie van Srebrenica – NRC
“We moeten erkennen dat we in Srebrenica het hoofd niet hebben koel gehouden. Anders blijft de wond etteren.”
>>>tekst artikel in pdf
‘Nederland is nog altijd niet in het reine gekomen met de hel van Srebrenica’ – Volkskrant
De laatste gerechtelijke uitspraak over Srebrenica maakt nog eens indringend duidelijk dat Nederland een nationaal herdenkingsmonument voor de slachtoffers van Srebrenica nodig heeft. Een monument voor de omgekomen mannen en jongens en hun nabestaanden, maar ook voor Dutchbat.
‘Hier werden duizenden gedood en wij kijken weg’ – Trouw
Nederland heeft aan de gebeurtenissen bij Srebrenica, morgen twintig jaar geleden, een trauma overgehouden. Alleen beseffen de meeste Nederlanders dat niet. Volgens historicus Eelco Runia en defensiespecialist Christ Klep kijken we vooral weg, nog wel.
Srebrenica, 20 jaar later: en toch zijn we ook schuldig – NRC
‘Veilig Gebied’ Srebrenica is geofferd voor de vrede in Bosnië. Circa achtduizend Bosnische moslims zijn vermoord. De daders: Serviërs. Maar wie was medeplichtig? Frank Westerman over de blaam van de VN, Dutchbat en Defensie.
>>>tekst artikel in pdf
Zie onder ogen dat Srebrenica uiting was van moslimhaat – NRC
“Vergeet niet dat de genocide in Srebrenica vooral de genocide op moslims was, schrijft aan de vooravond van de Nationale Srebrenica Herdenking.”
>>>tekst artikel in pdf
Srebrenica journaal – NOS
In zeven NOS Srebrenica Journaals worden bepalende gebeurtenissen rond de val van Srebrenica geschetst tegen de achtergrond van het grotere verhaal: het uiteenvallen van Joegoslavië en de vraag hoe het nationalisme zo om zich heen kon grijpen.
25 jaar na de val van Srebrenica is er nog steeds geen enkel monument in heel Nederland om de tragedie te herdenken. Dit jaar komt er daarom een tijdelijk monument op het Plein in Den Haag, de plek waar elk jaar op 11 juli herdacht wordt.
Fotografe Robin de Puy maakte 25 foto’s van 25-jarige Bosnisch-Nederlandse jongeren. Allen hebben Bosnische roots, maar zijn in Nederland geboren of opgegroeid. Zij symboliseren door hun dubbele identiteit de verbondenheid van de Nederlandse en Bosnische geschiedenis. Het tijdelijke monument bestaat uit een cirkelvormige opstelling van de 25 portretfoto’s op het Plein. Binnen deze cirkel vond de fysieke herdenking plaats op 11 juli 2020, waarna het tijdelijke monument drie weken bleef staan en haar reis naar verschillende steden in Nederland begon.
1
/
25
naam
Lejla
geboren in
Srebrenica
woont in
Haarlem
Mijn vader en mijn oom vluchtten de bossen in. Elke avond stond ik als baby op het balkon om papa te roepen. Pas een maand later kwam hij terug, zonder mijn oom. Juist daarom vind ik: herdenken doe je niet alleen, maar samen. Van mijn mede-Bosniërs hoor ik vaak dat ze het gevoel hebben de enigen te zijn die stilstaan bij Srebrenica. Toch is het niet alleen mijn geschiedenis als Bosnische, maar ook mijn geschiedenis als Nederlandse. Als er niet naar behoren wordt herdacht, wordt er ook niet geleerd. Ik zou het terecht vinden als 11 juli net zo’n nationale herdenkingsdag wordt als 4 mei.
1
/
25
2
/
25
naam
Amin
geboren in
Roermond
woont in
Tilburg
Mijn ouders komen allebei uit Potočari. Ze hebben ons altijd meegegeven wat er is gebeurd, maar ons ook beschermd. Hoe meer interesse we toonden, hoe meer ze zich openden. Zo doe ik dat zelf ook. Als iemand echt geïnteresseerd is, dan ben ik bereid te vertellen. Vorig jaar nam ik drie Nederlandse vrienden mee naar Srebrenica. Stonden we daar op die begraafplaats. Ze hadden geen weet. Wat er gebeurd is was zinloos. Niemand is er beter van geworden. Als het dan ook nog vergeten wordt, dan was het helemaal voor niets.
2
/
25
3
/
25
naam
Zahida
geboren in
Srebrenica
woont in
Oss
Mijn vader liep de Mars des Doods. Hij was er bijna. Toen werd hij vermoord. Elke zomer hoor ik de verhalen van mijn oma’s en tantes. Ze hebben allemaal kinderen of partners verloren. Ik ben nu 25 en heb nog best weinig van het leven gezien, maar veel familieleden hebben die leeftijd niet eens mogen halen. Daarom sta ik hier. We weten dat we onze dierbaren er niet mee terugkrijgen, maar we voelen ons niet gerespecteerd als men niet eens durft toe te geven welk onrecht ons is aangedaan. Daarom is het zo belangrijk dat mensen de feiten leren.
3
/
25
4
/
25
naam
Zoran
geboren in
Prijedor
woont in
Tilburg
Prijedor is geen Srebrenica, maar het verhaal is hetzelfde: een heel volk willen uitwissen met een gummetje, alsof ze nooit hebben bestaan. Ik lees en schrijf daarover omdat ik een stem wil geven aan de onderdrukten. De institutionele stilte doorbreken. Een herinneringscultuur opbouwen. En het is goed als iemand met de Servische naam Zoran daaraan meewerkt. De Bosniakken van mijn leeftijd reageren heel open op mijn naam. Onze generatie doet daar niet zo spastisch over. Hebben we ook aan Nederland te danken. Ik heb hier leren praten. Ik stop dingen niet weg.
4
/
25
5
/
25
naam
Enida
geboren in
Tuzla
woont in
Hoorn
Als iemand die in Nederland een Bosniër is en in Bosnië een Nederlander vind ik het heel belangrijk om hieraan mee te doen. Niemand van ons wil dat zoiets ooit nog eens gebeurt. Zelf heb ik geen discriminatie meegemaakt, maar ik probeer altijd voor minderheden op te komen. Want er worden nog steeds mensen onderdrukt. Er worden nog steeds mensen gescheiden van hun families. Ik voel de ernst van dat probleem en wil anderen ervan bewust maken. Ik wil iedereen oproepen goed te zijn voor elkaar.
5
/
25
6
/
25
naam
Alen
geboren in
Roermond
woont in
Utrecht
Al die generaties voor mij hebben oorlog gevoerd. En ik ben daar het resultaat van. Aan mijn opvoeding heb ik overgehouden: jij slaat nooit zelf als eerste, maar als iemand jou slaat dan sla je twee keer zo hard terug. Ik heb nog nooit iemand geslagen, maar je ziet aan me dat je het ook niet moet proberen. Dat is de Balkan in mij. De verhalen van mijn ouders ken ik heel goed. Elke keer dat ik nadenk over wat zij hebben meegemaakt moet ik huilen. En dat houdt een keer op. De pijn stopt bij mij. Mijn kinderen gaan die pijn nooit voelen.
6
/
25
7
/
25
naam
Ena
geboren in
Rotterdam
woont in
Tilburg
Die mensen zijn niet dood omdat ze iets verkeerds hadden gedaan. Of je een goed of slecht mens was had er niets mee te maken. Je kon chirurg zijn, twintig mensenlevens hebben gered en toch vermoord worden. Mijn ouders hadden geluk, omdat mijn broertje aan de grens zo hard krijste dat ze hen maar doorlieten. Anders was ik hier niet geweest. Daarom herdenk ik. Omdat ik niet wil dat andere mensen hetzelfde overkomt. De vluchtelingen uit Syrië, de burgerslachtoffers in Irak – niemand mag dat overkomen.
7
/
25
8
/
25
naam
Martin
geboren in
Ozimica
woont in
Wageningen
Mijn collega’s staan ook op het Plein. Die mannen en vrouwen met volledige uitrusting, zware vesten en pantserauto’s. Ik ben teamleider op het opleidingscentrum van de marechaussee. En ik hoop de leerlingen een moreel kompas mee te geven. De normen en waarden die in Srebrenica zo bruut zijn overtreden. Mijn familie heeft een oorlog meegemaakt. En de achterstelling van Bosniërs in Nederland. Maar van mijn ouders heb ik geleerd: behandel iedereen gelijk. Durf jezelf in de spiegel aan te kijken om te bedenken wat jij kan bijdragen om te voorkomen dat zoiets ooit weer gebeurt.
8
/
25
9
/
25
naam
Zana
geboren in
Assen
woont in
Smilde
Wij zijn nooit in het nieuws. Hoeveel Bosnische jongeren zijn er eigenlijk in Nederland? Wij vallen gewoon niet op. Maar ik sta hier, met mijn foto, ondanks alles wat mijn ouders hebben meegemaakt. Wij hebben hier de kans gekregen om te groeien. Iedereen verdient die kans. Ik ben trots op mijn geschiedenis en mijn achtergrond. Ik heb daar heel veel van meegenomen. De cultuur van mijn ouders, die siert mij ook.
9
/
25
10
/
25
naam
Adi
geboren in
Breda
woont in
Breda
Voor 99.9% sta ik op de herdenking voor de mensen die we hebben verloren. Maar voor 0.1% sta ik er ook om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt. Ik heb, in het kader van mijn onderzoek, alle rapporten vanaf het NIOD bestudeerd. We herdenken ook welke fouten er zijn gemaakt, door Dutchbat, de Bosnische regering, de Nederlandse staat en de Verenigde Naties. Dutchbat werd met een blanco cheque op weg gestuurd. Ze moesten meer doen dan ze aankonden. Dat mag je jezelf als internationale gemeenschap niet vergeven.
10
/
25
11
/
25
naam
Elma
geboren in
Žepa
woont in
Utrecht
Mijn vader zat in een Servisch concentratiekamp. Mijn opa overleed in Srebrenica. Na de val van Žepa liet mijn moeder ons bijna achter in de bossen, mijn broertje en mij. Ze was zo uitgeput dat ze niet meer kon lopen. Ik begin er niet vaak over met mijn ouders. Ik wil niet graven in de put van hun leed. Maar de flarden die ze me vertellen verwerk ik in mijn kunst. En die hou ik kleurrijk, luchtig zelfs. Uit alles wat mijn ouders en zoveel anderen hebben meegemaakt haal ik de pareltjes naar boven.
11
/
25
12
/
25
naam
Adnan
geboren in
Srebrenica
woont in
Zevenaar
Ik ben geboren op 2 juli. Toen de stad viel was ik negen dagen oud. Mijn oom en mijn opa zijn vermoord en hun lichamen zijn nog steeds niet gevonden. Mijn ouders vinden het mooi dat ik hieraan meedoe. Het is bijna een plicht. Ik vergeet niet waar ik vandaan kom en ik schaam me er ook niet voor. In dit land, dat me zoveel mooie mogelijkheden heeft geboden, mogen de mensen ook zien wat ik met me meedraag. Ik ben nergens bang voor.
12
/
25
13
/
25
naam
Merima
geboren in
Amsterdam
woont in
Amsterdam
Mijn familie ontsnapte door de bossen. Mijn schoonvader is in Srebrenica vermoord. De oorlog blijft ons achtervolgen. Ook na 25 jaar zijn nog niet alle vermisten gevonden. Elk jaar begraven wij wel iemand die geïdentificeerd is. De Nederlandse regering biedt nauwelijks erkenning. Srebrenica staat niet in de schoolboeken. Dit raakt mij. De oorlog en de gruwelen die die met zich meebracht worden weggestopt. Dutchbat heeft gefaald, geef dat gewoon toe.
13
/
25
14
/
25
naam
Petar
geboren in
Utrecht
woont in
Utrecht
Nederland en Bosnië hebben een heftige geschiedenis met elkaar. Ik ben een product van beide. Mijn vader is een Bosnische Kroaat, die mijn Nederlandse moeder hier ontmoette. Onze families zijn heel hecht. De broer van mijn moeder is nu met de zus van mijn vader. Ik heb het beste van allebei: de trots en de discipline. Geen oogkleppen op. Die openheid vraag ik met deze actie ook. Mijn achternaam is geen Markotik. Iedereen weet toch hoe je Rakitić en Modrić uitspreekt op het WK? Iemand die Niels van de Boom heet noem ik ook geen Niels Boom. Zo moeilijk is dat niet. Een kwestie van willen.
14
/
25
15
/
25
naam
Minela
geboren in
Srebrenica
woont in
Krimpen aan den IJssel
Vlak voor de val van Srebrenica zag ze in het kamp een Dutchbatter, hij was niet ouder dan 22. Mijn moeder herinnert zich hoeveel medelijden ze had met die jongen, die maar zat te huilen. Terwijl zij twee kinderen bij zich droeg. Ik denk: hoe dan, hoe kan je je op zo’n moment verplaatsen in een ander? Als ik die oorlogsbeelden zie begint mijn bloed te koken. Van kleins af aan kan ik niet tegen onrecht. Op school zorgde ik er wel voor dat het werd aangekaart. Maar in de geschiedenisboeken kwam Srebrenica niet voor. Daarom hoop ik dat deze actie ook iets teweegbrengt in het onderwijs.
15
/
25
16
/
25
naam
Nedžad
geboren in
Srebrenica
woont in
Bussum
Ook al ben ik er alleen maar geboren, ik voel toch die sterke band. Ooit kom ik daar te wonen. Eerder vroeger dan later. Mijn doel is om mensen terug te laten keren naar Srebrenica. Om werkgelegenheid te creëren. Want anders hebben we verloren. Ik geloof heel sterk dat dat me gaat lukken. De stad is bijna dood, maar er is een hele kleine vlam. En dat geeft me hoop. Op een dag is die stad weer van ons.
16
/
25
17
/
25
naam
Hana
geboren in
Purmerend
woont in
Volendam
Een oorlog kent geen winnaars. Alleen maar verliezers. Mijn vader is zijn broer verloren. Maar mijn ouders hebben me geen pijn doorgegeven. Wel het besef waar ik vandaan kom. Naarmate ik ouder word voel ik me steeds meer Bosnisch. Ik hecht aan de mooie gebruiken en tradities. De mensen zijn er warm. Blij met kleine dingen. Ik ben echt een familiemens. Mijn kinderen ga ik ook Bosnisch leren. En als ik de kans krijg ga ik daar misschien wel wonen, om iets terug te doen.
17
/
25
18
/
25
naam
Adnan
geboren in
Rotterdam
woont in
Rotterdam
Wij zijn de onzichtbare migranten. Wij gaan op in de massa. Dat is de Bosniër in ons: aanpassen aan de heersende partij. Binnenshuis heeft mijn vader duidelijke standpunten, daarbuiten is hij voorzichtiger. Terwijl ik als Rotterdammer het hart op de tong heb. Daarom zeg ik het eerlijk: Srebrenica is een politiek spelletje geworden. Een verdienmodel. Enkelen profiteren, de anderen kijken toe. Deze actie is een tegenwicht. Om bewustzijn te creëren, niet alleen over Srebrenica, maar over alles wat er nog steeds misgaat in de wereld: Afro-Amerikanen, de Rohingya, de Oeigoeren.
18
/
25
19
/
25
naam
Azra
geboren in
Rotterdam
woont in
Zuidland
Mijn ouders kwamen hier naartoe zonder iemand te kennen. Ze wisten niet hoe het met hun familie was in de oorlog. Hier kregen ze een doof kind. Maar ze kozen nooit voor de slachtofferrol. Zij leerden gebarentaal, ook aan mijn zusje. Ze staken er zoveel energie in. Daardoor sta ik waar ik ben. En ik ben er ook voor hen, op het moment dat zij hun verhalen gaan vertellen. Die ik weer door zal geven aan mijn kinderen. Ik heb geworsteld met mijn drie identiteiten: Bosnisch, Nederlands en doof. Maar net als mijn ouders kies ik ervoor om er altijd het beste van te maken. Ik wil communiceren met mensen en dat lukt me steeds beter.
19
/
25
20
/
25
naam
Adnan
geboren in
Den Haag
woont in
Gorinchem
Ik werk met de Serviërs in mijn bedrijf goed samen. Maar het is voor hen onmogelijk om de genocide te erkennen. Ze weten het wel, maar willen het niet zeggen. Zelf breng ik al jaren elke vakantie door in Bosnië, om het lichaam van mijn oma te vinden. Ze overleed tijdens de oorlog in Srebrenica, maar waar? Ik wil haar vinden, voordat mijn moeder overlijdt, zodat zij het boek kan sluiten. Ik herinner me mijn oma elke dag. Met deze actie wil ik bereiken dat al die anderen ook weten, zonder het te hoeven opzoeken, wat daar is gebeurd.
20
/
25
21
/
25
naam
Amra
geboren in
Rotterdam
woont in
Rotterdam
Ook al ben ik een witte migrant, ik heb wel te maken gehad met discriminatie. Vanwege mijn naam, vanwege mijn religie. En mijn ouders zijn ervoor gevlucht. In Prijedor is later een massagraf gevonden waar alle hoger opgeleiden in lagen, de artsen, de intellectuelen. Dat heeft mij geïnspireerd om te leren en me uit te spreken over onderdrukking en sociale ongelijkheid. Zo kan ik solidair zijn met zichtbare minderheden, die niet als Nederlander worden gezien, ook al wonen ze hier al generaties. De oorlog heeft mij geleerd om bewust te zijn over hoe we praten over mensen met andere achtergronden. Want woorden hebben impact. Positief of negatief.
21
/
25
22
/
25
naam
Elvir
geboren in
Srebrenica
woont in
Arnhem
Ik draag de ring van mijn vader, die in Srebrenica omkwam. En bij zijn lichaam werd een sigarendoosje gevonden, waar hij mijn naam in had gekrast. Dat heb ik ook nog. Elk jaar bezoek ik zijn graf op de grote begraafplaats in Potočari. En dan bedenk ik wat ik zou doen als ik miljoenen had. Want ooit, als we allemaal sterker zijn en financieel zelfstandig, dan kunnen we het land gaan veranderen. Ik zou beginnen met het wegennetwerk. Ook rondom Srebrenica, asfalt wegen aanleggen voor al die dorpjes in de bergen. Ik wil ervoor zorgen dat Bosnië bereikbaar wordt voor iedereen.
22
/
25
23
/
25
naam
Lejla
geboren in
Srebrenica
woont in
Den Haag
Mijn ouders, die Srebrenica hebben meegemaakt, dragen nu nog de pijn. Ook omdat het hier geen deel is van de geschiedenis. Mijn idealistische kant zegt: erkenning zou die pijn verlichten. Mijn realistische kant zegt: dat gaat er niet van komen. Mijn ouders hebben alles opgegeven. Daarom deed ik twee studies tegelijk, zat in studentencommissies, werkte ernaast. Mijn leven moet goedmaken wat zij hebben verloren. En het verhaal moet worden verteld. Anders zit de generatie die er nu niets over leert straks in het kabinet – en worden er weer fatale besluiten genomen.
23
/
25
24
/
25
naam
Amil
geboren in
Almelo
woont in
Zoetermeer
Mijn familie komt uit Mostar. Dat is een grote stad. Maar Srebrenica? Dat is veel kleiner. En er zijn ruim 8000 mannen vermoord. Ik heb daar geen woorden voor. Nog steeds zijn er lichamen niet gevonden. En het ergste is: die mensen waren onschuldig. Voor hen zijn we hier. Zij kunnen niet meer van zich laten horen. Maar wij wel. En onze generatie zal het doorvertellen aan de volgende: ‘Je opa en oma hebben de oorlog meegemaakt. Vergeet het niet.’
24
/
25
25
/
25
naam
Arijana
geboren in
Tuzla
woont in
Vught
Elk jaar komen alle familieleden uit heel Europa terug naar Sarajevo. Een koffietje en een pita in de ochtend, heerlijk. Maar voor mijn ouders is alles nog steeds voor, tijdens of na de oorlog. Mijn vader zat in een kamp en is zwaar mishandeld. In Nederland is hij afgekeurd vanwege zijn paniekaanvallen. Ook mijn moeder heeft heel verdrietige dagen. Als kind hadden mijn broer en ik het er moeilijk mee. We begrepen niet waarom ze zo deden. Nu wel. Ik sta hier dus ook om aan mijn ouders te laten zien dat ik nooit zal vergeten wat zij en zoveel anderen hebben moeten meemaken.
25
/
25
Op 11 juli 2020 werd de Srebrenica genocide herdacht op het Plein in Den Haag. Ondersteunend aan het programma ontwikkeld door het voorbereidingscomité Srebrenica Nationale Herdenking heeft Srebrenica is Nederlandse geschiedenis een tijdelijk monument toe op het Plein toegevoegd. Het tijdelijke monument was drie weken op het Plein te zien en is daarna haar reis naar verschillende steden in Nederland gestart.
Bezoek het tijdelijke monument hier:
– 11 t/m 31 juli: het Plein in Den Haag
– 6 september t/m 19 oktober: Framer Framed in Amsterdam
– 19 november t/m 14 januari: Kunstfort bij Vijfhuizen
1
/
7
1
/
5
1
/
7
Deze week wordt er volop stilgestaan bij de genocide van Srebrenica, op 11 juli 25 jaar geleden. Waar in verschillende media de gebeurtenissen met name vanuit het perspectief van Dutchbat worden herdacht, heeft IDFA op uitnodiging van en samen met ons collectief een filmprogramma samengesteld waarin deze tragische geschiedenis vanuit verschillende betrokkenen wordt belicht. Een geschiedenis die we niet kunnen loskoppelen of beschouwen als iets dat ver van ons vandaan staat; Srebrenica is immers Nederlandse geschiedenis.
Het filmprogramma was beschikbaar in de maand juli en bestond uit de volgende titels:
1
/
1
1
/
1
1
/
1
1
/
1
1
/
1
1
/
1
Eastern Neighbours Film Festival presenteert een selectie van korte, impressionistische documentaires, geregisseerd door vier vrouwelijke filmmakers uit de Balkan regio. De selectie bevat vroeg werk van gerenommeerd filmmaakster Jasmila Žbanić (Grbavica) als ook films van opkomende talenten.
1
/
1
1
/
1
1
/
1
1
/
1
De val van Srebrenica – NTR & Radio NPO1
Dit jaar is het 25 jaar geleden dat de genocide in Srebrenica plaatsvond. 8000 mensen werden vermoord. Zo kort geleden nog maar. En toch weten veel jongeren hier nauwelijks iets vanaf. In De Val van Srebrenica reconstrueren Marjolein Koster en Misha Melita de dramatische gebeurtenissen in Srebrenica van dag tot dag. Er verschijnen acht afleveringen, vanaf 6 juli iedere dag één. Ze vertellen het verhaal aan de hand van de herinneringen van de mensen die erbij waren.
Srebrenica: 4 perspectieven op de massamoord
25 jaar geleden voltrok zich bij Srebrenica de grootste massamoord in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. We vonden jonge mensen die zich in de gebeurtenissen hebben verdiept. Kies een van de vier perspectieven en ga samen met hen door de meest spraakmakende Argos-uitzendingen over Srebrenica van de afgelopen 25 jaar.
Geen ruimhartig beleid Srebrenica-vluchtelingen – Argos
Meer dan 500 vluchtelingen uit Srebrenica hebben sinds de val van de enclave in 1995 na veel moeite uiteindelijk toch een verblijfsvergunning in Nederland gekregen. In eerste instantie werden hun verzoeken bijna altijd afgewezen, zodat ze verplicht zouden moeten terugkeren naar hun geboortestadje. Vluchtelingen uit Srebrenica hadden toch een warm plekje in het hart van de Nederlandse overheid, juist op hen zou toch een ruimhartig beleid van toepassing zijn?
De vergeten doden van Srebrenica – Argos
Sinds 1995 doet de redactie van Argos onderzoek naar de gebeurtenissen omtrent de val van Srebrenica.
Het Srebrenica-trauma van Edwin B, ex-chauffeur van Dutchbat-commandant Karremans – Argos
Argos over het Srebrenica-trauma van Edwin, voormalig chauffeur van Dutchbat-commandant Karremans. Edwin zat in 1995 in Srebrenica. Hij was de chauffeur van Dutchbat-commandant Thom Karremans. In 2006 kreeg Edwin met de ‘Draaginsigne voor Gewonden’ de officiële erkenning dat hij in Srebrenica psychisch gewond is geraakt.
Waarom Srebrenica moest vallen – VPRO
Was er voorkennis over de aanval op Srebrenica? En waarom liet de internationale gemeenschap de bevolking aan haar lot over?
De situatie Srebrenica anno 2005, Marathon-uitzending 10 jaar Srebrenica (2) – Argos
Terugblik op de val van de Bosnische-moslimenclave Srebrenica en de genocide die naar schatting aan 7.500 moslimjongens en -mannen het leven gekost heeft. Hoe is de situatie nu, anno 2005? Op maandag 11 juli 2005 is het drama tien jaar geleden.
Bosnian Girl is een collectief bestaande uit vier jonge vrouwen, allen actief in de Nederlandse culturele en maatschappelijke sector: architect Arna Mačkić, filmmaker Ena Sendijarević, theaterregisseur Daria Bukvić en beleidsmedewerker Emina Ćerimović. Wij zijn samengekomen om onze krachten te bundelen voor een inclusieve geschiedvertelling en herdenking van de Srebrenica genocide in Nederland.
De naam van het collectief verwijst naar het internationaal befaamde kunstwerk Bosnian Girl van de Bosnische kunstenares Šejla Kamerić, wiens kunstwerk een inspiratie was voor de ontwikkeling van de fotoserie van Srebrenica is Nederlandse geschiedenis. Op het kunstwerk is een foto van haarzelf te zien, gemaakt door fotograaf Tarik Samarah, met daaroverheen een graffiti tekst geschreven door een onbekende Nederlandse soldaat op de muur van een barak in de VN basis in Potočari waar Nederlandse soldaten gelegerd zaten. “No teeth…? A mustache…? Smel like shit…? BOSNIAN GIRL!”
‘Het was een schok om te merken hoezeer Srebrenica in me zit’ – NRC
Op 11 juli is het precies 25 jaar geleden dat de genocide van Srebrenica plaatsvond. Dat mag niet vergeten worden, vindt het collectief Bosnian Girl. Deze donderdag beginnen ze met een campagne.
‘Srebrenica’ is ook deel van ónze geschiedenis, zeggen deze Bosnisch-Nederlandse vrouwen – de Volkskrant
De jonge vrouwen van Bosnian Girl willen blijven informeren over Srebrenica (en laten zien dat Bosnische vrouwen niet weerloos zijn).
Collectief Bosnian Girl: ‘Srebrenica hoort bij onze geschiedenis’ – het Parool
Vier Bosnisch-Nederlandse vrouwen vragen als collectief Bosnian Girl structurele aandacht in Nederland voor de genocide in Srebrenica.
Ook Srebrenica is Nederlandse geschiedenis, zeggen deze jongeren – Brandpunt plus
“Hoe kan het dat een buurman opeens de nek van zijn buurman omdraait, terwijl ze daarvoor een goede verstandhouding hadden? Dat gebeurde in de Bosnische oorlog.”
The Netherlands still struggling with dark chapter in Srebrenica – Al Jazeera English
Thousands of men and boys killed in Bosnia were under the protection of Dutch UN troops. The Serb forces used bulldozers to throw the bodies in numerous mass graves. Their remains are still being searched for. About 30,000 Bosniak women and children were deported in just two days. Thousands of women and girls were raped. But most young people in the Netherlands have no idea about what happened. Al Jazeera’s Step Vaessen reports.
Bosnian Girl: Srebrenica je dio nizozemske historije – Oslobođenje
Kolektiv Bosnian Girl čine uspješne Bosanke i Hercegovke u Nizozemskoj koje neće dozvoliti da se genocid u Srebrenici zaboravi
Generatie ’95 – Argos
Ze zijn tijdens, of vlak na een oorlog geboren die ze niet hebben meegemaakt. Getogen in Nederland, belichamen zij zowel de Nederlandse als de Bosnische geschiedenis. Hoe gaat de generatie ’95 om met hun dubbele identiteit en welke rol speelt de oorlog, 25 jaar na Srebrenica, in hun dagelijks leven?
Ik heb het mooiste meisje uit het azc nooit meer gezien – Massih Hutak in het Parool
Olja was met haar moeder gevlucht uit Bosnië. Haar vader was vermoord tijdens de genocide die op 11 juli dit jaar precies 25 jaar geleden is. Pas veel later zou ik leren dat het bloedbad van Srebrenica, dat werd aangericht door Servische troepen, duizenden moslimjongens en -mannen het leven kostte.
25 Jaar na Srebrenica-genocide: “ik zoek nog elk jaar naar het lichaam van mijn oma” – FunX
Besef, de grootste genocide in Europa na de Tweede Wereldoorlog vond nog maar 25 jaar geleden plaats in het Bosnische plaatsje Srebrenica. Tijdens die genocide werden binnen enkele dagen meer dan 8000 moslimmannen en -jongens vermoord. Tot op de dag van vandaag wordt er nog gezocht naar lichamen. Ook voor de Nederlandse geschiedenis is dit een zwarte bladzijde, aangezien Nederlandse troepen de Bosnische enclave moesten beschermen en daarin faalden.
Fotograaf Robin de Puy fotografeerde 25 25-jarige Bosnische jongeren, 25 jaar na de genocide in Srebrenica – LINDA.
Meer dan achtduizend Bosnische (minderjarige) mannen werden daar in 1995 vermoord. Ter nagedachtenis fotografeerde De Puy de jongeren en werden zij geïnterviewd door schrijver Chris Keulemans.
The Netherlands Looks Again at its Controversial Role in Srebrenica – Balkan Insight
Young Bosnian-Dutch activists are campaigning to raise the low level of public knowledge about the 1995 Srebrenica genocide and the Netherlands’ role in the UN peacekeeping mission that did not prevent the mass killings of Bosniaks.
Is Srebrenica Nederlandse geschiedenis – De Groene Amsterdammer
Bosnian Girl, het nieuwe collectief van vier prominente Nederlands-Bosnische vrouwen, lanceert deze week de campagne Srebrenica is Nederlandse geschiedenis. Niets tegen in te brengen, zou je zeggen.
Bosnië door de ogen van de generatie ’95 – NPO Radio 1 Bureau Buitenland
25 jaar geleden voltrok zich bij Srebrenica de grootste genocide in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. Mensen verlieten tijdens de oorlogen op de Balkan huis en haard en vluchten naar andere oorden. Oorden als Nederland, waar inmiddels een generatie Nederlandse-Bosniërs is opgegroeid. Ze zijn tijdens, of vlak na een oorlog geboren die ze niet hebben meegemaakt.
NOS – 25 jaar na Srebrenica
Verslag van de herdenkingen in Bosnië en Den Haag van de val van Srebrenica, afgewisseld met reportages over overlevenden en getuigen van het drama.
Srebrenica is Nederlandse geschiedenis – VPRO Mondo
Het is dit weekend precies 25 jaar geleden dat de genocide in Srebrenica plaatsvond. Hoewel deze gebeurtenis elk jaar wordt herdacht op het Plein in Den Haag, merkte het collectief Bosnian Girl op dat de aandacht verslapte. Dus zetten Daria Bukvić (theaterregisseur), Arna Mačkić (architect), Ena Sendijarević (filmmaker) en Emina Ćerimović (beleidsmedewerker) een tijdelijk monument op.
De aandacht voor Srebrenica mag niet vervagen – Kennisplatform Integratie & Samenleving
‘Srebrenica is Nederlandse geschiedenis’. Deze boodschap wil het collectief Bosnian Girl, bestaande uit Emina Ćerimović, Arna Mačkić, Ena Sendijarević en Daria Bukvić, verankeren in het collectieve geheugen van Nederlanders. Begin juli dit jaar lanceerden zij de campagne Srebrenica is Nederlandse geschiedenis. 25 jaar na de genocide op 8.373 moslimmannen en –jongens. KIS sprak met Emina Ćerimović over de campagne, het belang van hun boodschap en over hoe Srebrenica herdacht moet worden.
Nida in gesprek! #Srebrenica
Met Emina Ćerimović en Adnan Delić
In de sporen van Srebrenica – Mister Motley
De door de Verenigde Naties veilig verklaarde enclave Srebrenica viel in 1995. Als gevolg hiervan werden 8372 Bosnische Moslims slachtoffer. Dit jaar is het 25 jaar geleden dat deze genocide plaatsvond. Framer Framed staat hierbij stil met de tentoonstelling from what will we reassemble ourselves.
Dit fotoproject in Amsterdam helpt de genocide van Srebrenica te verwerken – Trouw
In een lange rij langs de Amsterdamse kade kijken ze je aan: 25 jongeren, gefotografeerd in zwart-wit, afgedrukt op enorme panelen. Het zijn allemaal Bosnische Nederlanders van 25 jaar oud. Op de kaartjes eronder staan hun voornamen en geboorteplaatsen: Assen, Amsterdam, Prijedor, Srebrenica.
On the representation of violence – Metropolis M
The current exhibition From what will we reassemble ourselves at Framer Framed centers on the representation of the genocide that occurred in Srebrenica and its surroundings in Bosnia and Herzegovina 25 years ago, but also focuses on the more structural question of the representation of graphic violence.
Via Kunstfort bij Vijfhuizen naar gerechtigheid voor Srebrenica – HC Nieuws
Gerechtigheid in de geschiedschrijving, een monument en geld. Die drie doelen streeft het collectief Bosnian Girl na. Deze maand gebeurt dat vanuit Vijfhuizen, waar op het forteiland nog tot 14 januari het tijdelijke monument Srebrenica is te zien. De reacties zijn geïnteresseerd en ontroerd.